Zelfbeeld

Zelfbeeld… ik denk dat het voor bijna iedereen die op de een of andere manier in de ggz rondloopt een overbekend begrip is. Als ik zeg COMET of Manja de Neef zal er bij velen een belletje gaan rinkelen. Ook in mijn gesprekken met psychologen kwam een laag zelfbeeld meerdere keren aan bod. Ergens klopt dat, maar toch liep ik niet warm voor een standaard training.

Laten we eerst eens kijken wat het precies is. Of althans, wat men denkt dat het is.
Via google kwam AI met de volgende definitie: Zelfbeeld verwijst naar de manier waarop iemand zichzelf ziet, inclusief de gedachten, gevoelens en overtuigingen die men over zichzelf heeft. Het is een belangrijk aspect van iemands identiteit en heeft invloed op hoe iemand handelt en omgaat met de wereld om zich heen.

Deze definitie zal iedereen wel mee uit de voeten kunnen. Heb je het over zelfbeeld, hebben psychologen het over zelfbeeld, dan gaat het over je persoonlijkheid en hoe je wat dat betreft over jezelf denkt (positief of negatief) en hoe dit je gedrag beïnvloedt. Trainingen zijn er dan ook op gericht om je sterke kanten te leren zien, je positieve eigenschappen te leren kennen, zelfvertrouwen op te bouwen.

Maar is dit wel het complete verhaal? Is dit wat zelfbeeld omhelst en verder niets?
Zelf liep ik vast: ik ga steigeren als ik positieve eigenschappen van mezelf moet benoemen. Alsof dat het probleem is en alles is opgelost als ik dat kan. Ik geef toe, ik ben het nu behoorlijk aan het simplificeren, maar dat is vaak ook wat er in de ggz gebeurt. En als ik probeerde uit te leggen waarom ik vastliep, wat mijn echte probleem was, ging het toch weer over een standaard zelfbeeld training.

Tot ik een paar weken terug een kennismakingsgesprek had met een psychotherapeut. Zij was de eerste die begreep wat ik bedoelde. Want mijn vastlopen gaat niet over dat standaard zelfbeeld, niet over hoe ik mezelf zie en waardeer. Het probleem is vooral dat ik heel moeilijk kan geloven dat anderen mij positief zien en waarderen.

Wat mij betreft is er dus een belangrijk onderscheid te maken als we het hebben over zelfbeeld.
1. Hoe denk je over jezelf als persoon, hoe kijk je naar jezelf?
2. Hoe denk je dat anderen over jou denken als ze naar je kijken?
Ik ben geen psycholoog, maar weet wel zeker dat je de boot mist als er te algemeen over zelfbeeld wordt gesproken. Het tweede vraagt echt een heel andere benadering dan het eerste.

Nog een extraatje: sinds een paar maanden ben ik onder behandeling van een psychosomatisch fysiotherapeut. Onder andere omdat ik tegen mijn vorige fysiotherapeut de uitspraak deed dat ik mijn lichaam stom vond. Mijn hoofd hoort bij mij, ik denk de hele dag door, maar mijn lichaam? Dat laat me eigenlijk vooral in de steek, doet niet wat ik wil. Het voelde zelfs zo dat mijn lichaam letterlijk op een afstandje stond van mij en mijn hoofd. En dus kon ik ook makkelijk negatief oordelen.
Iets dat wat mij betreft ook onder dat grote begrip zelfbeeld valt.