(eerder gepubliceerd op 8 juli 2020 op Geloven met autisme)
Ooit heb ik eens een lijstje gemaakt met wat voor mij allemaal lastig is bij een kerkdienst. Omdat het voor de paar mensen die het mochten lezen erg verhelderend was, zal ik het hier ook plaatsen.
- Als ik aankom, moet ik er elke keer bewust bij stil staan dat ik mensen moet aankijken en begroeten (en dat zijn natuurlijk ook elke keer andere mensen…)
- Ook al zit ik altijd ongeveer op dezelfde plek, je weet het nooit zeker, dus dat is altijd even spannend: waar kun je zitten en is de plek waar je graag zit nog vrij?
- Door een fysieke beperking kan ik niet lang staan. Het blijven zitten terwijl iedereen staat, voelt elke keer weer ongemakkelijk. Want ik doe iets anders dan de rest.
- Er is altijd de angst dat er iets onverwachts en/of onbekends gebeurt in de dienst. Stel dat er opeens toch avondmaal gevierd wordt? Of dat de dominee met de microfoon de kerk inloopt?
- Wat doe ik als tijdens de dienst de spanning het toch wint en ik misselijk word, durf ik dan weg te lopen?
- De vredesgroet vind ik lastig: mensen aankijken, een hand geven, wat zeggen. Contact ook als ik dat liever even niet wil. (het is zelfs de reden voor de enige keer dat ik ben weggelopen tijdens een kerkdienst: als het ‘moet’, durf ik het dus)
- De collecte is ook altijd weer afwachten: moet ik de zak aanpakken van achteren, moet ik de zak juist doorgeven naar voren, hebben anderen in de gaten dat ze iets moeten aanpakken van mij en zo nee, wat doe ik dan?
- Bij de uitgang weet ik me nooit echt raad: wat moet je zeggen bij het handen schudden?
Ik zou het lijstje nog wel kunnen aanvullen, maar ik denk dat de grote lijn wel duidelijk is. Alles wat onbekend is of onverwacht, alles wat interactie vereist, maakt het voor mij spannend.
Jarenlang begreep ik het niet: waarom vond ik het elke week weer spannend om naar de kerk te gaan? Ik was toch vorige week net nog geweest? Ik kende de kerk, ik kende de mensen. En toch waren er zondagen dat ik letterlijk misselijk van de spanning naar de kerk liep.
Na mijn diagnose autisme ben ik gaan begrijpen waarom het elke keer een uitdaging voor me is. Je zou het misschien niet zeggen, maar elke zondag is de kerkdienst anders (en dan bedoel ik niet de inhoud). En wat voor veel autisten geldt: is er één detail anders, dan is gelijk de hele situatie anders. En een nieuwe, onbekende situatie is uiteraard een uitdaging.